Gwyn ein byd

Mae 'na rwbath cyfareddol am dirlun gwyn, gwag, distaw.

Yr unig sŵn am gyfnod oedd olwynion a cheblau'r cadeiriau yn ein cludo'n araf i rywle anweledig yn uchel ar lethrau'r mynydd.

Mewn caban cauedig, mae cymal cynta'r daith yn glud, ond o drosglwyddo i gadeiriau sgïo agored ar ran uchaf y mynydd, mae'r profiad yn dra gwahanol; heddiw o leia.

Roedden ni ddiwrnod yn hwyr yn cyrraedd Bariloche, a thymor sgïo mynydd Cerro Catedral newydd gau am y gwanwyn -nid fod gen i fawr o ddiddordeb mewn sgïo, ond efo diwedd y tymor daeth cau pump o'r chwech llwybr cebl-car hefyd. Anelu am ardal o dan gopa Punta Prinsesa oedd raid felly.

Ar ôl cael cip sydyn o gopaon gwych Catedral dan awyr las wrth deithio o'r maes awyr, mae 'mynydd y gadeirlan' wedi bod dan gwmwl bob dydd, fel y Moelwyn yn gwisgo'i gap dragywydd. Efo'r rhagolygon tywydd ddim yn gaddo unrhyw welliant, rhaid oedd mentro, a gobeithio y byddai pen ucha'r sgi-lifft yn codi uwchben y cwmwl...

Breuddwyd gwrach!

Y gobaith oedd gweld golygfeydd godidog o'r mynydd trawiadol yma, yn ogystal â'r Parc Cenedlaethol a'r Andes. Mae'n anodd gweld y gadair sgïo bob ochr i ni ar gymal ola'r daith, heb son am unrhyw olygfeydd! Mae'r gwynt yn codi rŵan, a'r tymheredd yn disgyn; ac mae eira mân, caled yn lluwchio i'n gwynebau, wrth i'n clustiau ni glecian efo'r uchder.

Rhaid chwerthin wrth grwydro'r eira i dynnu llun mewn amgylchedd cwbl ddi-liw, heb weld yn glir lle oedd y llawr yn gorffen a'r awyr yn dechrau. 'Hen linell bell nad yw'n bod'  go iawn oedd y gorwel yma.

Mae'r caban pren ar ben y llethrau sgio yn gynnes a chroesawgar, a'r baned siocled boeth yn fwy deniadol o lawer na chwrw am unwaith. 

Dryswyd ein bwriad i gerdded at Refugio Frey ar ddiwrnod arall, a'r llwybrau ar gau oherwydd yr amodau tywydd: eira newydd a'r tymheredd dan y rhewbwynt. Dyma gaban sydd ar uchder o 1700m ar gefn Catedral, ac un o treks undydd poblogaidd yr ardal.

Rhaid i bawb sy'n cerdded llwybrau'r Parciau Cenedlaethol yma gael trwydded cyn mynd, ac mae'n ddifyr iawn eu bod yn medru cau llwybrau er mwyn diogelwch. Biti ar y diawl na fedrwn ni rwystro mynediad i ambell un ar fynyddoedd Cymru fach hefyd!
-----------------------------

[Cerdyn post rhif pedwar o'r Ariannin. PW 18 Hydref 2018]

Mae'r gwynt yn oer oddi ar y llyn

Profiad difyr oedd eistedd yn ffenast yr awyren i hedfan i ymylon gorllewinol yr Ariannin.

Roedd y brifddinas yn ymestyn hyd y gwelwn am gyfnod; wedyn croesi gwastatir anferthol y pampa, a miloedd o aceri -oedd yn amlwg yn hen dir corsiog a delta afon oedd wedi'u draenio i'w hamaethu.

Er hyn, roedd dal yn frith o lynnoedd a phyllau dirifedi yn disgleirio fel ceiniogau newydd trwy'r tirlun. Rhai ohonynt wedi'u hamgylchynu gan gylch o halen gwyn ar y glannau; eraill yn felyn yr olwg.

Ymhen dwyawr, daeth mynyddoedd yr Andes i'r golwg, a ngadael i'n gegrwth at raddfa'r cribau a'r copaon, dan eira claerwyn, a dwi'n ysu i gael mynd i grwydro.

Buan mae'r teithwyr yn llifo trwy fiwrocratiaeth maes awyr bach Bariloche, a thacsi'n dyrnu mynd a ni y deg milltir i'n hostel ar lan llyn enfawr Lago Nahuel Huapi, ynghanol Parc Cenedlaethol o'r un enw.

Mae'r haul yn isel erbyn hyn a'r gwynt yn rowlio'n oer oddi ar lethrau'r mynyddoedd ac yn codi rhesi o donnau gwynion ar ddŵr du y llyn, felly ar ôl cerdded i'r dre am blatiad o basta, mae'n bryd troi'n ôl am yr hostel i yrru nodyn adra, a diogi efo panad mewn ffenast fawr yn gwylio'r eira yn raddol newid lliw ar hyd y gorwel wrth iddi nosi.

Rhywbeth go hyblyg ydi amser i'r Archentwyr mae'n ymddangos. Popeth yn cychwyn yn hwyrach na'r disgwyl, ond yn cyrraedd yn aml iawn yn gynt nag awgrym yr amserlen. Weithia' daw dy fws, dro arall, wel, rhaid aros a gweld! Y traddodiad mañana yn gryf, ac efo 'chydig o ymarfer, dwi'n siŵr y byswn i'n gwneud yn iawn yma!

Drannoeth y cyrraedd, dwi'n eistedd mewn caffi yn gobeithio cael teithio i ben pella' penrhyn Llao Llao i gerdded yn y coedwigoedd naturiol eang sy'n gorchuddio godrau'r mynyddoedd anferth fel Cerro Lopez a Cerro Capilla.

Tywydd digon tebyg i 'Stiniog sydd yn nhref Bariloche tra 'da ni yno, yn newid fesul awr bron, ac wrth aros y bws heddiw, mae'n tywallt y glaw. Mae'r dilyw yn llifo'n un llen oddi ar y bondo gyferbyn, gan ffrwydro'n rhes o ddŵr gwyn ar hyd fflagiau cerrig amryliw y pafin, a chreu ffin amlwg rhwng 'mochel a gwlychu i'r rhai sy'n mentro ar hyd y stryd.

Ar ôl llwyddo i ddal bws 21, a dod oddi arno ar ben pellaf ei daith, mae llwybrau Llao Llao yn werth eu crwydro. Daeth yr haul allan yn ddigon hir i ni fedru cerdded milltiroedd trwy goedwigoedd hynafol o ffawydd deheuol a chypreswydd alerce -sydd wedi rhoi enw i Barc Cenedlaethol arall yn yr Andes. Mae rhai o'r coed yma'n gewri trawiadol; yn enfawr i gymharu efo coedwigoedd derw Cymru.

Yn eu cysgod mae blodau coch hyfryd y notro: llwyni tân Chile; a phetalau melyn llachar y fanhadlen retama, yn ychwanegu lliw i'r goedwig. Mewn ambell bant gwlyb, mae casgliad anhrefnus ond hynod, o fonion oren coed myrtwydd Chile yn teyrnasu, ac mewn ardaloedd eraill mae'r bambŵ cynhenid, colihue, yn drwch.

Daw'r llwybrau i olau dydd yn achlysurol, ar lan un o'r llynnoedd hardd o ddŵr clir oer: Lago Moreno; neu lyn bach Lago Escondido, a'i elyrch gyddf-ddu. Ar ôl cinio bach sydyn mewn gwynt main ar lan llyn Moreno, ac orig arall o ddilyn trwyn at ymylon gogledd-orllewin y penrhyn, mae'n braf cael ymlacio mewn bae bach clws a chysgodol, ar draeth gerrig, yn llyncu'r olygfa ar draws Llyn Nahuel Huapi at fân rewlifoedd hafnau deheuol Cerro Millaqueo.

Cyn mynd i aros am fws yn ôl, mae pen y glogwyn ar gopa mynydd Llao Llao yn rhoi golwg eang o'r Parc. Ychydig fetrau'n is na chopa'r Wyddfa ydi hwn, ond mae'r llawr gwlad ar uchder o tua 800m felly tydan ni fawr o dro yn rhuthro'n ôl i gysgod y coed, pan welwn gwmwl du, hyll yn dod tuag atom o'r mynydd.

Fel Stiniog ym Mharc Eryri, mi dynnodd rhywun linell ffiniau Parc Cenedlaethol Nahuel Huapi, o amgylch Bariloche, ac fel Stiniog, mae rhai yn sbïo lawr eu trwynau ar y dref. Dyna pam, e'lla, y gym'ris i at y lle. Byddai'n dda cael mynd yn ôl rywbryd.
--------------------------


[Cerdyn post rhif tri o'r Ariannin. PW 13-17 Hydref 2018]

La Boca

Mae'r strydoedd yn mynd yn fwy tlodaidd yr olwg wrth gerdded o San Telmo ar y ffordd i Distrito de las Artes -ardal gelf- La Boca, a chŵn yn crwydro ym mhob man.

Erbyn cyrraedd mynedfa stadiwm bêl-droed yr enwog Boca Juniors, mae ychydig mwy o lewyrch, a byseidiau o ymwelwyr yn tywallt i'r drysau bob ychydig funudau. Dwi'n eistedd gyferbyn, yn ffenast caffi La Gloriet, yn rhyfeddu at brysurdeb y lle, dros wydraid o gola melys, oer; caffi sy'n sy'n rhannu lliwiau glas a melyn yr anghenfil o stadwim goncrit ar draws y ffordd.

Gan ei bod yn bwrw glaw mân, waeth i mi biciad i mewn ddim! Yn rhy arw (neu gall) i dderbyn gwahoddiad yr hostel i ddarparu trafnidiaeth a thocyn i gemau cartref am 4,000 peso -tua £80- doeddwn i ddim dicach talu pumpunt am fynediad i'w hamgueddfa ac ymyl y cae.


I mewn a fi ar fy mhen, a mwynhau chwarter awr bach yn syllu trwy gistiau gwydr yn llawn cwpanau a thlysau arian gloyw. Tynnu llun y cae trwy ffens bymtheg troedfedd ac yn ôl allan i'r stryd, heb unrhyw demtasiwn i dalu hanner canpunt am grys y clwb wrth adael trwy'r siop sydd ar ddiwedd pob atyniad...


Dafliad carreg o'r stadiwm, gan ddilyn hen lein reilffordd flêr, mae ardal liwgar La Boca, yn llawn adeiladau lliwgar. Ond siomedig ydi'r profiad, a'r lle wedi'i feddiannu gan siarcod masnachol efo props i odro'r ymwelwyr ar stop nesa eu gwibdaith o atyniadau'r brifddinas. Mi gei di wisgo het ddu, neu flodyn plastig coch yn dy wallt i gymryd arnat dy fod yn dawnsio'r tango efo nhw, neu giwio i ddringo grisiau i gael tynnu dy lun ar falconi lliwgar: a thalu am bob braint wrth gwrs!

Os alli di anwybyddu'r rhai sy'n trïo'u gorau i dy ddenu i fwyta yn eu lle nhw, mae modd gwylio ychydig funudau o ddawnsio tango ar riniog pob bwyty. Ond buan iawn mae nofelti'r trap twristaidd yma'n gwisgo, ac mae canol y ddinas yn galw eto.

Wrth adael, mae murlun mawr yn tynnu'r sylw ar dalcen adeilad arall. Murlun yn darlunio brwydr hir mamau'r 'diflanedig' i gael gwybodaeth am be ddigwyddodd i'w plant dan y drefn filwrol a 'rhyfel fudr' y saithdegau a'r wythdegau cynnar.

Dwi'n aros am gyfnod i hel meddyliau; mae'n anodd iawn dychmygu'r fath sefyllfa.



Diolch i'r drefn.


"Heb anghofio; heb faddau"




Tydi deuddydd ddim hanner digon o amser i werthfawrogi bob dim mewn unrhyw brifddinas, ond rhaid symud ymlaen...

Yr Andes amdani.

[Cerdyn post rhif dau o'r Ariannin. PW 12 Hydref 2018]

Cerdyn Post

Bedair awr ar hugain cyfa' ar ôl ffarwelio â'r Moelwynion dan awyr las hyfryd, mae'n anodd credu, ond dwi yn yr Ariannin.

Y Moelwynion o ffenast y llofft ar fore'r gadael

Ar ôl tair awr ar ddeg hir a diflas ar awyren, 'da ni yn Buenos Aires am wyth y bore, er i'r corff a'r ymennydd awgrymu'n gryf ei bod yn hanner dydd...

Wedi lluchio'r bagiau i hostel yn ardal ffasiynol San Telmo, 'da ni'n crwydro strydoedd hir, syth, o gerrig sets anwastad, nes cyrraedd bwrlwm prif sgwâr y brifddinas, Plaza de Mayo.

Casa Rosada: senedd-dy'r Ariannin

Adeilad gwyn trawiadol amgueddfa'r Cabildo a ddenodd sylw gynta' efo hanes chwyldro Mai 1810 a dechrau taith yr Ariannin i annibyniaeth. 

Roedd buarth y Cabildo'n arbennig o braf, ac mi ges eistedd am orig dan gysgod coeden yn drwm o orenau, a llwyni hardd Bougainvillea -Santa Rita maen nhw'n ei alw yma medd y ceidwad- yn diferu o flodau pinc dros ddrws a ffenest gyferbyn.

Wedi gadael yr hydref adra, rhaid atgoffa fy hun ei bod yn wanwyn yma yn hemisffer y de. Mae rhesi o goed ceirios yn blodeuo fel cymylau pinc candi-fflos Ffair Llan, ar lan y cei ger bont newydd modern, Puente de la Mujer i ardal o fwytai crand Puerto Madero.

Murluniau ym mhob man trwy'r ddinas. Ar y dde; Galería Solar

Mae'r coed a'r llwyni ym Mharc Lezama yn llenwi efo dail newydd a blagur hefyd; yn torri bol isio ffrwydro i'w blwyddyn newydd. 'Dw inna' fel plentyn ar fore Dolig, yn dotio at amrywiaeth diarth y coed yno.

Ymysg eu canghennau, mae haid o parakeets gwyrdd yn cadw twrw, a'r brych torgoch, fel rhyw robin mawr, yn pigo trwy'r dail ar lawr heb sylwi na malio dim ar y bobl yn rhuthro heibio ar eu ffordd yn ôl i'w gwaith ar ôl cinio hir neu siesta, a
c ambell ymwelydd fel ni yn dilyn ein trwynau dow-dow.

Mae oriel gyntaf yr Amgueddfa Hanes Genedlaethol yn ddifyr iawn, wrth adrodd hanes bobl frodorol y cyfandir, cyn i'r Sbaenwyr gyrraedd. Ond llai diddorol i mi ydi hanes dylanwad yr Ewropeaid yma am ryw reswm.  Rhywfaint o ail-adrodd cynnwys y cabildo, a'r blinder yn dechrau dweud arna'i o bosib...

Bu'n ddiwrnod a hanner hir.

Ar ôl gwydrad neu ddau o gwrw artesanal da ar un o derasau uchel plaza bach Dorrego, mae gwely'r hostel yn galw: mi gaiff y Tango aros am y tro.

[Cerdyn post rhif un o'r Ariannin. PW 10-11 Hydref 2018]