Tyfu bwyd, hel fy nhamaid, a'r byd o nghwmpas i, 700 troedfedd uwchben lefel y môr.

25.7.15

Cwt coed a draenogod

Mae o leiaf un rhan o'r ardd gefn yma mewn llanast ac anhrefn ar ryw adeg trwy'r flwyddyn.

Wrth inni ddod i ben efo creu'r ardd fesul darn, rydan ni'n arbenigwyr mewn symud pethau o un lle i'r llall; dybl-handling a hanner. Mae'n teimlo weithia fel bo' angen gwneud tri neu bedwar peth cyn allwn ni wneud y joban sydd dan sylw. Mynd rownd mewn cylchoedd...

Ta waeth, gwaelod yr ardd sydd wedi cael y sylw diweddara' (ardal 12 ar y cynllun).

Mae prinder lle i gadw coed a phren yma, felly mi godais gwt bach newydd. Roedd yn rhaid i mi dalu am goed y ffrâm, ond roedd y gweddill yn stwff oedd yma'n barod, gan gynnwys offcuts to newydd Garej Paradwys.


Ymhell cyn codi'r cwt, bu'r Fechan a finna'n gwneud 'tŷ bach clyd' ar gyfer y draenog sy'n galw yma bob haf. Blaenoriaethau!


Mae'r ardal yma ar lethr ac roedd angen ail-adeiladu'r grisiau i lawr yno efo llechi oedd o gwmpas y lle, a dwi wedi lefelu'r tir rhywfaint i gael lle i lifio a hollti coed tân ac ati. Mae casgen ddŵr yn dal y glaw oddi ar do'r cwt i ni gael manteisio rhywfaint ar dywydd Stiniog i osgoi cario dŵr 'nôl a mlaen yno.


Roedd angen clirio'r ddaear wrth fôn y goeden eirin (eirinen Ddinbych) hefyd. Tydi honno heb gynhyrchu ffrwyth ETO eleni, o bosib am fod gormod o blanhigion yn cystadlu am ddŵr a maeth o'i chwmpas hi.

Da' ni wedi gwasgu un gwely ychwanegol i mewn hefyd; gwely fydd yn y cysgod am y rhan fwya o'r diwrnod. Gwaith cynllunio at eto fydd plannu hwn.

Edrych lawr i gyfeiriad y cwt newydd, a thwmpathau o goediach yn barod i fynd i fewn iddo.
Am rwan, mae'n braf cael clirio'r coediach sydd wedi bod o gwmpas y lle 'ma, a gweld yr ardd yn altro fesul dipyn. Dim ond un lle -ochr ucha'r trampolîn- sydd angen sylw mawr rwan, a byddwn ni wedi gorffen (!).
------------------

Gair cyn cloi i ddiolch i'r Cneifiwr am ei eiriau caredig wrth iddo gau'r blog bu'n cadw ers 2011; blog difyr am wleidyddiaeth leol a chenedlaethol. Bydd biwrocratiaid Sir Gâr yn cysgu'n brafiach wrth i'r Cneifiwr dawelu, ond bydd chwith ar ei ôl o.



19.7.15

Tatws cynta'

Daeth y clwy tatws acw.


Dwi wedi codi dwy res o'r tatws cynnar yn gynt nag oeddwn isio gwneud. Ond roedden nhw wedi bod yn y ddaear ers 100 o ddyddiau, felly mi gawson ni gnwd golew.

Roedd y clwy wedi difetha rhai o'r tatws, ond argian, roedd y lleill yn dda efo menyn hallt.

Blas yr haf. Hyfryd.

Rhes arall o  Arran Pilot i edrych ymlaen atyn nhw, a'r tatws ail-gynnar -Bonnie- i ddilyn o'r rhandir, sydd ddigon pell o'r clwy yn yr ardd gefn.

6.7.15

Pry' da, pry' drwg...

Mae'n amlwg i bawb sydd wedi bod yma o'r blaen fy mod i'n dipyn o anorac am bryfetach. Ond, mae rhai pethau'n cael llai o groeso yma.

Gwenyn meirch er enghraifft. Roedd brenhines wedi dechrau adeiladu nyth yn y bocs nythu titws sydd yn yr ardd gefn acw. Mi welais i hi wrthi digon buan i roi diwedd ar hynny. Be na welis i oedd ei bod hi wedyn wedi troi ei sylw at y cwt!


Mae'r nyth dros wsos oed rwan a dwsinau o wenyn yn dod 'nôl a mlaen trwy'r amser efo pren wedi'i gnoi, er mwyn adeiladu haenau newydd ar y nyth, ar nenfwd y cwt uwchben y fainc weithio. Ond hyd yn oed rwan, tydyn nhw ddim yn cynhyrfu o gwbl wrthi mi fynd i mewn ac allan i ystyn a chadw celfi ac ati.

Yn anffodus, dim ond tyfu'n fwy blin wnaiff y boblogaeth wrth i'r haf fynd yn ei flaen, ac maen nhw'n mynd i mewn ac allan trwy dwll yn y bondo uwchben y bwrdd lle rydym yn bwyta ar ddyddiau a nosweithiau braf (ychydig iawn sydd wedi bod hyd yma eleni, ond mae pawb yn dal i obeithio!). Mae gen i ofn bod yn rhaid iddyn nhw fynd felly, a dwi'n aros i ddyn o'r cyngor sir ddod efo'i fwgwd a'i asesiad risg.

Dwi ddim yn hoff iawn o lyslau -aphids- chwaith. Mae'r goeden afal Enlli dan warchae difrifol eleni, efo pry' gwyrdd a phry' du yn bla ar bob milimedr o'r blaen dyfiant newydd. Cyrliodd y dail a disgynodd llwyth o'r afalau bach. Tlawd fydd y cnwd eto eleni felly.

O be' wela' i yn y cyfryngau garddio, mae anghytuno mawr am ddylanwad morgrug yn y broblem yma. Mae'r mater yn glir i mi; mae morgrug yn symud llyslau o blanhigyn i blanhigyn er mwyn iddyn nhw gael eu godro nhw. Mae rhes o forgrug weithiau'n mynd i fyny ac i lawr boncyff yr afal Enlli. Diawlad!

Dwi'n gyndyn iawn o ddefnyddio cemegau i'w trin nhw. Mae hynny'n lladd y 'pryfaid da' -sef buchod coch cota a phryfaid hofran- sy'n dod yma i fwyta'r 'pryfaid drwg'.

Dwi wedi trio eu chwalu nhw oddi ar y goeden efo peipen ddŵr; wedi chwistrellu sebon arnyn nhw ddwywaith, ac wedi bod yn gwasgu rhwng bys a bawd- joban sy' ddim yn neis, ond yn medru bod yn effeithiol iawn. (Ches i DDIM larfau llifbryf ar y coed gwsberins a chyrins cochion eleni ar ôl sgwashio blynyddol, felly mae'n werth yr ymdrech! Ffemys lasd wyrds..)

Mae'r sefyllfa yn gwella'n raddol ar y goeden afal, ond rhaid dal ati. Ac wrth gwrs, mae'r morgrug dal yma! Wedi meddwl, efallai bod gwraidd y broblem yn ddyfnach: mae'r goeden geirios sydd wrth ymyl yr afal heb ei chyffwrdd gan y ffernols bach. Dwi wedi son o'r blaen bod y goeden afal Enlli wedi disgyn mewn gwynt a chael difrod i'w gwreiddiau, a dyna sy'n bod efallai -y planhigion gwanaf sy'n dioddef ymosodiadau amlaf gan bryfaid a slygs yn'de. Ella bod angen ystyried dyfodol y goeden cyn swnian am bryfaid...

Ta waeth, dyma un creadur sy'n cael croeso mawr yma bob tro. Gen i a'r Fechan beth bynnag. Mae'r dair arall yn gwyro o'r llwybr i'w osgoi bob tro. Pam dwad?

Llyffant melyn a mefus alpaidd. 3ydd Gorffennaf 2015