Hel Llus

O'r diwedd ges i gyfle i ddefnyddio'r grib*:

Tua 2 bwys oeddwn yn medru hel mewn awr efo bys-a-bawd dwi'n meddwl. 

Efo'r grib: tua 20 munud. Dyfarniad: ia-hw, pam na ddefnyddiais o cyn hyn?

Anfantais y teclyn ydi bod angen ll'nau y dail a'r brigau a'r ffrwythau anaeddfed o'r helfa.

Ond, ti'n medru gwneud hynny yn y gegin, efo Sian James** yn gwmni, ymhell o gyrraedd y gwybed bach!


 
Pedwar pwys- dim digon i wneud jam a tharten hefyd. Anodd curo tartan dda, ond mae jam yn ymestyn y mwynhad am gyfnod hirach tydi...

Mae Mam yn cadw un cacan blât lus yn y rhewgell tan y Nadolig. 
Does dim byd gwell na blas yr haf ynghanol gaeaf. Dyna pam dwi'n derbyn pob gwahoddiad am ginio dydd San Steffan yno bob blwyddyn!

Jam wnes i yn y diwedd, a rhywfaint o stiw ffrwyth i'w gael efo iogwrt a hufen ia. Mmmm..



Mae byw mewn ardal fynyddig yn achosi mwy nag un poen, ond mae cnwd blynyddol y llus -cynnyrch hael ac am ddim gan y fam ddaear- yn lleddfu llawer o'r anawsterau.


* mi wnes i son am y grib hel aeron gynta yn fan hyn flwyddyn yn ol.
**neu CD o'ch dewis chi wrth reswm..er, byddai croeso i Sian James ddod acw am bot o jam unrhyw bryd.

O rwy'n mynd yn ol i Flaenau Ffestiniog

grawnwin Ile de Re

Waeth lle aiff rhywun ar wyliau, mae'n braf cael dod adra tydi. Y Moelwynion a phaned ydi'r pethau cynta' ar fy meddwl wrth gyrraedd copa'r A470 ar y Crimea.

Gwyliau heb gar oedd hwn i fod, ond diolch i amserlenni hurt bost First North Western/Virgin/Railtrack/neu bwy bynnag sy'n taflu rhifau yn yr awyr a'u trefnu nhw ar daflen, doedd hynny ddim yn hawdd.

Er inni deithio pellter o tua 750 milltir i'r pwynt pella', mae gen' i ofn mae'r cymal cyntaf un; ein tren NI,  rheilffordd Dyffryn Conwy, o Flaenau Ffestiniog i Gyffordd Llandudno, oedd y drwg.

Mae tren Stinog yn cyrraedd Jyncsiyn chwe munud AR OL i dren Llundain adael! Bler. Diflas. Anfaddeuol a deud y gwir. Doedd cicio sodlau am ddwy awr yn aros am y tren nesa', mor fuan yn y siwrna ddim yn dderbyniol, felly rhaid oedd mynd a'r car i'r Jyncsiyn, a thaid y plant yn dilyn ar y tren (tocyn pensiynwr am ddim: handi!) er mwyn mynd a'r car adra.

Heblaw am hynny, roedd pob trefniant yn hwylus iawn. Roedden ni wedi cyrraedd y gwesty yn Paris yn fuan ar ol chwech o'r gloch. Lle braf ar lan camlas La Villette, a lle poblogaidd am adloniant fin nos.

Cyffordd Llandudno 0940 - 1238 Euston. Virgin.  
>   Tiwb i St. Pancras
>   St. Pancras 1431 - 1747 Gare du Nord, Paris. Eurostar. (Dwy awr a chwarter o daith; troi'r cloc).

< Teithio ar Afon Seine ar y Batobus, -fel eistedd mewn ty gwydr chwilboeth heb chwa o awyr iach.

> Canolfan Pompidou






Ar ol diwrnod/ddau yn chwilio am botel ddwr ratach na 4 ewro, symud ymlaen i'r arfordir:

 Paris Montparnasse 1209 - 1525 La Rochelle. SNCF TGV.  
> Bws dros y bont i ynys Ile de Re (tri chwarter awr). 
> Ar droed i lan y mor (tua 2km, chwarter awr).




Mwynhau wythnos yn fanno, yn diogi a chwarae ar y traeth a chrwydro ar feics; y math na fydden ni eisiau i neb ein gweld ni arnyn nhw adra!


Ynys fechan ydi Ile de Re, ond am yr awyr... dwi ddim yn cofio sylwi ar awyr mor anferthol ers talwm. Y tirlun yn hollol wastad a'r awyr las, glir yn ymestyn i bob cyfeiriad. Hyfryd.



 Teithio'n ol wedyn syth trwadd i Lundain am ychydig ddyddiau dinesig eto.

La Rochelle 0921 - 1253 Montparnasse. 
>   Metro i Gare du Nord.
>  Paris Gare du Nord 1613 - 1739 Llundain.

Y Fechan ar ochr orllewinol y byd, a finna yn y dwyrain. Sefyll bob ochr i'r meridian yn Greenwich sy'n fan cychwyn i fesur pellter ac amser pob lleoliad rownd y ddaear.

Dridiau wedyn: mynd yn ol i Flaenau Ffestiniog. Canu can y Tebot Piws bob hyn a hyn, gan greu embaras i'r plant -fel sy'n ddyletswydd i bob tad cydwybodol!

Euston 1610 - 1858 Cyffordd Llandudno. 
> Adra mewn car, diolch i'r taid arall. 
> Ac yn syth at y teciall!

Roedd y Pobydd a fi wedi treulio mis yn teithio gorllewin Ewrop ar drenau ugain mlynedd a mwy yn ol, ac roedden ni eisiau rhannu rhywfaint o'r profiad efo'r plant. Am nifer o resymau rydan ni wedi dewis peidio hedfan ers blynyddoedd, ac er y byddai'n rhatach mynd ar awyren o Fanceinion i La Rochelle, roedd y tren yn ffordd hwylus a braf o deithio a gweld y wlad (a hefyd caniatau cyfnodau ym Mharis a Llundain bob pen). Mae trenau Ffrainc cymaint gwell na threnau Cymru a Phrydain. Cyflymach; distawach; glanach; mwy cyffyrddus o lawer. Mae hyd yn oed y coffi ar y tren yn arbennig yno! Dwi'n falch inni fynd ar yr antur. Mi gawson ni wyliau cofiadwy iawn.
Wnawn ni o eto? Na, go brin. Dim fel teulu o bump beth bynnag. Gwyliau adra fydd hi'r flwyddyn nesa, a bydd y ddwy hynaf yn gadael y nyth ac eisiau  teithio efo'u ffrindiau yn y blynyddoedd nesa efallai.

Doedden ni ddim yn gwybod am y ddamwain erchyll a fu ar dren yn Galicia nes inni gyrraedd adra, ac mae'n siwr mai da o beth oedd hynny.

Fyddwn i'n annog pawb arall i fynd ar y tren? Yn bendant. Allez!

Troi'r rhod

Pan ddaethon ni adra o'n gwyliau, roedd hi dal yn sych, ond erbyn hyn dychwelodd y glaw, ac mae'n dipyn oerach nag oedd hi cyn inni fynd. Mi fyddai'n braf cael wythnos neu ddwy arall o haul, cyn gorfod cadw popeth am y gaeaf!

Bob hyn a hyn, pan mae'n sych a chynnes, mi fyddai'n rhoi trap gwyfynod allan yn yr ardd, a'r Fechan a finna'n cofnodi'r bore canlynol be' ddaeth at y golau.

Pedwar o'r helfa ddiwethaf: gem pres gloyw; gwyfyn corn carw; gwyfyn bwau llwydfelyn; gem fforch arian. Bu'r lamp ymlaen am deirawr, tan hanner awr wedi hanner nos, ac mi rois geuad ar y trap dros nos. Erbyn codi'r bore daeth yn amlwg nad oedd y ceuad wedi gorchuddio'r trap yn iawn ac roedd y rhan fwya' o'r gwyfynod wedi dianc i'r tywyllwch!

Gwyfyn cynffon gwennol oedd yr un oeddwn eisiau tynnu ei lun fwyaf, ond denig wnaeth hwnnw.

Mefus a mafon efo crempog. Byddai'n dda cael dyddiau braf eto er mwyn cael bwyta allan yn yr ardd. Anodd curo pryd o fwyd yn yr haul.

Mae'r llun ar ddechrau'r darn yma'n dangos cacen wnaeth Yr Arlunudd i'w rhieni i ddathlu penblwydd priodas, y gwpan wedi'i wneud o 'icing' i gynrychioli llestr 'china'. Da oedd hi hefyd. Blas mwy.

Yn groes i'r disgwyl, daeth blagur da iawn oddi ar y marchysgall yn y rhandir. A mwy i ddod.
Y broblem rwan ydi be ddiawl dwi'n mynd i wneud efo nhw? Dim ond allan o jar neu mewn bwyty dwi wedi cael artichokes o'r blaen, felly bydd angen chwilio am fanylion sut i goginio a thrin y pethau diarth, rhyfedd yma.

Ydi'r haf ar ben? Gobeithio ddim... ond o leia' cafwyd haf eleni. Diolch amdano.

Un geiriosen ni wna bwdin

Mi fu'r clan ar wyliau. Taith anturus ar y tren.
Braf iawn oedd o hefyd: cael anghofio am ddyletswyddau naw-tan-bump, a mwynhau llefydd diarth.

Mae wythnos ola' Gorffennaf ac wythnos gynta' Awst siwr o fod yr adeg gwaetha' posib i arddwr droi cefn ar ei lafur cariad. Cymaint o bethau angen sylw, a phethau i'w hel, ond maen nhw'n ca'l panad yn jel tydyn, felly mae'n iawn i bawb gael hoe weithiau.

Ar gyrraedd adra nos Fawrth, mi es i'n syth allan i arolygu'r ystad. Roedd rhai pethau wedi gorffen, rhai wedi agor; rhai wedi aeddfedu, rhai wedi'u bwyta; ond popeth yn fwy a bleriach.

Roeddwn yn gwybod ers talwm nad oedd cnwd o geirios yn mynd i fod ar y morello eleni, ond mae cyfanswm o un yn arbennig o siomedig tydi! Cywilydd y peth. Dwi wedi tendio a bwydo'r goeden eleni ar ol cael llai na dwsin y llynedd, ond er bod yr amodau blodeuo a pheillio wedi bod yn ardderchog, ychydig iawn o ffrwythau gnapiodd. Disgynodd y cwbl namyn un wedyn! Bosib mai fi dociodd yn anghywir flwyddyn d'wytha? Dwn 'im.

Be am y coed er'ill ta? Ar ol meddwl bod yr afal Enlli wedi mynd i'r gwellt y llynedd, mae hi wedi cynhyrchu dyrnaid o afalau -ond dim ond ar y canghennau chwith. Dim byd ar y dde. Ydw i am roi blwyddyn arall i weld os daw hi at ei hun yn well, yntau rhoi clec iddi? Hmmm...
Eirinen Ddinbych: er ei bod wedi cymryd ei lle yn dda, ac yn ffynnu, daeth dim un blodyn ar y geden eleni, felly dim ffrwyth.
Afal croen mochyn: er cywilydd i mi, mae hon dal yn y twb yn disgwyl imi baratoi'r ddaear i'w phlannu. Dim ffrwyth eto felly.
Ta waeth- fel ddywedis i am siom y ffrwythau llynedd: flwyddyn nesa' efallai!

Y blodau haul wedi mynd heibio'u gorau tra'r oedden ni oddi cartra'. Ond yn dal i ddenu gwenyn mel o rywle.

Blodau gwynt Siapan ar eu hanterth i'n croesawu adra, a'r cacwn wrthi fel lladd nadroedd yn hel y paill melyn.

Addewid o gnwd eitha' da o domatos, yn profi bod dyfal donc yn gallu talu... yr haf sych wedi cadw'r gwaetha' o'r ffwng draw hyd yma.

Y gloynod gwynion dal wrthi ar y bresych... y peth ola' wnes i cyn gadael oedd adeiladu ffram a rhwyd dros y bresych a'r sbrowts, ond roedd y planhigion wedi llenwi'r gofod yn y pythefnos fuon ni o'ma. Bob man oedd deilen yn cyrraedd y rhwyd, roedd y tacla wedi medru dodwy!


Yn wahanol i'r ffrwythau 'coed', mae'r cyrins wedi gwneud yn dda. Tra oedden ni i ffwrdd, bu teidiau a neiniau'r genod yn dyfrio'r ardd a'r rhandir; yn hel courgettes a blodau pys per a ffrwythau meddal; ac yn tynnu malwod a lindys ar ein rhan chwarae teg.

Mae pwysi o gyrins yn y rhewgell rwan yn barod i'w trin. Ar ol diwrnod/ddau arall o ymlacio, mi drown ein sylw at jam aballu mae'n siwr. Roeddwn wedi hel y gwsberins a'u stiwio cyn mynd, a hwnnw hefyd wedi'i rewi.

Mi godais gopi o'r Cymro (rhifyn 2il Awst) drannoeth y dychwelyd, a chael syrpreis braf.
Diolch i Gerallt Pennant am gyfeirio'n garedig at y blog yma yn ei golofn arddio wythnosol. Da fyddai gweld ei erthyglau o wedi eu casglu ynghyd ar wefan Y Cymro er mwyn medru cyfeirio 'nol atynt, yn niffyg llyfrau garddio modern yn y Gymraeg. Tydi adran 'Colofnwyr' y wefan heb ei diweddaru ers bron i ddwy flynedd mae gen' i ofn.
Neu beth am eu rhoi ar blog GP? Edrych ymlaen!

Cario dwr dros gors!

Lle ar y diawl ydi'r rhandiroedd!

Efo awr neu ddwy o law, mae rhywun yn trochi dros ei sgidia' mewn mwd, a felly buodd hi trwy'r flwyddyn d'wytha. Dwi wedi son o'r blaen sut mae'r safle wedi'i ddatblygu ar hen gors.

Rwan, yn yr haul, mae'r lle'n sych grimp, a'r ddaear fel concrit.

Dwi wedi bod yno bob-yn-ail diwrnod er mwyn dyfrio, ar ol buddsoddi £3 am jwg dwr arall!

Mae'n cymryd pedair siwrna nol a mlaen at y tanc dwr cymunedol efo dau jwg er mwyn di-sychedu'r ffa. Ond mae'r holl gerdded dal yn well na glaw. Hir oes i'r haf!